Jak powstaje pożar?

Czym tak naprawdę jest pożar i jakie zjawisko możemy określić w ten sposób? Przyjrzyjmy się czynnikom, które są odpowiedzialne za powstawanie pożaru oraz metodom zapobiegania pożarom i ich zwalczania.

Czym jest pożar i jak powstaje?

Pożar to zjawisko, w którym materiał palny ulega spalaniu w obecności tlenu przy odpowiedniej temperaturze zapłonu.

Istnieją trzy główne czynniki, które są niezbędne do powstania pożaru, znane jako „trójkąt pożaru”:

• materiał palny – czyli substancja, która może ulec spalaniu. Może to być zarówno drewno, papier, tkaniny, jak i ciecze palne, gazy lub inne palne substancje;
• źródło ciepła – to źródło energii, które podnosi temperaturę palnego materiału do poziomu zapłonu. Może to być ogień, iskra, gorący sprzęt lub inny czynnik wywołujący wzrost temperatury;
• tlen – czyli gaz, który jest niezbędny zapłonu i podtrzymania procesu spalania.

Pożar to zjawisko, które w naturze jest niekontrolowane i często niepożądane. W wyniku jednoczesnego wystąpienia kluczowych elementów, jak materiał palny, utleniacz i źródło energii termicznej, może dojść do samoczynnego procesu spalania.

Jakie są przyczyny powstawania pożarów?

Pożary powstają na skutek dwóch podstawowych przyczyn.

Pierwszą są przyczyny naturalne, czyli zjawiska takie jak wyładowania elektryczne podczas burzy, które mogą spowodować zapalenie się pożaru. Drugą przyczyną są działania ludzkie, do których należą podpalenia, nieostrożne rozniecanie ognia lub przypadkowe wywołanie pożaru poprzez brak zachowania ostrożności.

Jakie są rodzaje pożarów?

Pożary otwarte – występują na otwartej przestrzeni i charakteryzują się widocznym ogniskiem.

Pożary ukryte – rozwijające się wewnątrz obiektów, takich jak urządzenia elektroniczne, ściany, stropodachy i podobne, bez widocznych oznak żaru lub świecenia.

Pożary wewnętrzne – mają miejsce wewnątrz obiektów. Pożary wewnętrzne można dodatkowo podzielić na ukryte i otwarte.

Pożary zewnętrzne – które występują poza obszarem obiektu.

Pożary przestrzenne – obejmują wiele elementów, na przykład pola uprawne.

Pożary wierzchołkowe – typowe dla obszarów leśnych i obejmują cały drzewostan.

Pożary podpowierzchniowe – często spotykane w lasach i innych naturalnych przestrzeniach, rozprzestrzeniające się w głębszych warstwach gruntu.

Pożary blokowe – które toczą się w kilku obiektach lub obejmują kilka pięter budynku.

Pożary w zarodku – które nie rozwijają się i ograniczają się tylko do miejsca, w którym się wytworzyły.

Jak powstrzymać pożar? Metody i środki gaśnicze

Do ugaszenia pożaru i wyeliminowania zapłonu konieczne jest usunięcie źródła ciepła, odcięcie tlenu lub obniżenie temperatury. Najskuteczniejsze jednak będzie zastosowanie środka gaśniczego, który łączy te elementy. Takim przykładem jest mgła wodna i urządzenia, które ją wykorzystują, np. systemy gaszenia mgłą wodną. Mikroskopijne kropelki wody w postaci mgły mogą jednocześnie schłodzić miejsce zapłonu, zobojętnić i zablokować promieniowanie cieplne.

Do gaszenia pożarów wykorzystujemy podstawowe środki gaśnicze, takie jak woda, pianki, proszki gaśnicze, gazy gaśnicze oraz piasek. To, jakiego środka użyjemy do gaszenia pożaru zależy od jego rodzaju, np. woda sprawdzi się w gaszeniu pożarów z grupy A i B, ale będzie nieskuteczna lub może choćby zaostrzyć pożar należący do innej grupy.