7 godzin temu
Ponad 62 miliony euro wydano na leasing samolotów do gaszenia pożarów – o 13 milionów więcej niż planowano. Winne są opóźnienia i chaos przetargowy.
Biuro Audytora Generalnego opublikowało raport, który ujawnia ogromne nieprawidłowości w przetargach organizowanych przez Departament Lasów. Zamiast szacowanych 48,8 mln euro, za usługi powietrznego gaszenia pożarów zapłacono aż 62,5 mln euro. To wzrost o 27,5%, który – jak podkreślono – nie miał uzasadnienia merytorycznego.
Brak planowania, niejasne kryteria i powtarzane unieważnienia doprowadziły do tego, iż Cypr przez część sezonu letniego nie miał odpowiedniego wsparcia z powietrza.
Pożar w Arakapas i skutki zaniedbań
Nieprawidłowości miały miejsce po największym pożarze w historii Cypru – tragedii z 3 lipca 2021 roku w rejonie Arakapas, w której zginęły 4 osoby, a zniszczeniu uległo 55 km² lasów, pól i domów. Straty materialne oszacowano na ponad 15 mln euro, a szkody ekologiczne – jako niepoliczalne.
W kolejnych latach Departament Lasów miał wzmocnić gotowość do gaszenia ognia. Tymczasem – jak czytamy w raporcie – przetargi przygotowywano chaotycznie, ignorując rynek i realne potrzeby. Dochodziło do absurdów: w jednym z postępowań 11 firm odebrało dokumentację, ale żadna nie złożyła oferty.
Samoloty droższe, ale na krócej
Jednym z przykładów jest leasing samolotów i usług pilotów na lata 2025–2027, z opcją przedłużenia do 2029 roku. Początkowo szacowano koszt na 13,59 mln euro, ostatecznie podpisano kontrakt na 17,2 mln euro + VAT – mimo iż okres świadczenia usług skrócono z 5 do 3 lat.
W innych przypadkach oferty przekraczały założony budżet choćby o 38%. Problemem były też zbyt restrykcyjne wymagania dotyczące certyfikacji EASA, które wykluczały równoważne certyfikaty ICAO. To spowodowało liczne unieważnienia postępowań.
Raport: państwo zawiodło
Audytor Generalny Andreas Papaconstantinou podsumował:
Państwo nie zapewniło ochrony przeciwpożarowej na wymaganym poziomie. W kluczowym momencie zabrakło odpowiednich środków – zarówno w powietrzu, jak i na ziemi.
Raport wskazuje również na błędy w planowaniu zakupów pojazdów gaśniczych – 42 wozy strażackie kupiono za kwotę o 10% wyższą niż pierwotnie zakładano. W innym przypadku wszystkie oferty odrzucono z powodu braków formalnych, mimo iż stawką była gotowość na sezon 2024–2025.
Choć temat może wydawać się odległy, to dla wielu Polaków zamieszkałych na Cyprze lub przyjeżdżających tu w okresie letnim, gotowość służb pożarniczych ma realne znaczenie – zarówno z punktu widzenia bezpieczeństwa, jak i ochrony przyrody, która jest wizytówką wyspy.
FAQ
O ile wzrosły koszty przetargów na sprzęt gaśniczy?
Z 48,8 mln euro do 62,5 mln euro – wzrost o 27,5%.
Dlaczego przetargi były nieudane?
Powodem były błędy formalne, zawężone wymagania i brak realnych analiz rynkowych.
Czy Cypr ma w tej chwili wystarczające siły do walki z pożarami?
Nie – w wielu okresach letnich nie udało się zapewnić pełnej gotowości operacyjnej.
