Trasa S3 otwarta

31 lipca 2024 r., po prawie sześciu latach od podpisania umowy i czterech od wydania zezwolenia na realizację inwestycji drogowej z rygorem natychmiastowej wykonalności, oddano do użytku trasę ekspresową S3 Bolków–Kamienna Góra. Długi na 16,1 km odcinek poprowadzono przez masyw gór Kaczawskich i Wałbrzyskich. Umożliwił to przede wszystkim dwunawowy tunel o długości 2,3 km (i szerokości użytkowej 12 m). Do wydrążenia podziemnego obiektu między miejscowościami Sady Górne i Nowe Bogaczowice wykorzystano NATM, czyli Nową Austriacką Metodę Tunelowania.

Jeden tunel, ale różne przeszkody

Na NATM zdecydowano się ze względu na zróżnicowaną budowę geologiczną górotworu, a także długość i duży przekrój poprzeczny naw. Od strony portalu południowego drążono najczęściej w zlepieńcach, a pracując z kierunku północnego przeszkodę stanowiły różnego rodzaju łupki – ordowickie, serycytowe, kwarcytowe, zieleńcowe i grafitowe. Największe wyzwanie stanowiły te ostatnie, gdyż ich bardzo niska wytrzymałość sprawiała, iż odcinkowo musiano stosować cięższą obudowę wstępną oraz obudowę wyprzedzającą z montowanych co 0,4 m rur DN100.

Drążenie rozpoczęto w grudniu 2020 r. od jednego portalu, a później prowadzono je od obu stron równocześnie. Postęp uzyskiwano przede wszystkim w wyniku kontrolowanych eksplozji skał. Poza materiałami wybuchowymi i maszynami do wierceń strzałowych wykorzystywano także koparki tunelowe, a cały urobek (530 tys. m3) wbudowano w nasyp nowej drogi. Podczas jednego zabioru wykonywano od 150 do 190 otworów strzałowych, a na ich wypełnienie zużywano od 100 do 140 kg materiałów wybuchowych na każdy jeden metr bieżący (sumarycznie zużyto ich 550 ton). Każdego dnia na pojedynczej nawie realizowano od trzech do czterech zabiorów, a rekordem było sześć w ciągu doby. Przy pracach związanych z drążeniem pracowały 132 osoby. Do przebicia obu naw doszło w lutym 2022 r., po czym przystąpiono do kolejnych prac wewnątrz obiektu (obudowa docelowa, jezdnia, systemy bezpieczeństwa).

Prawa (zachodnia) nitka ma 2272 m, a lewa – 2301 m. W obu nawach są po dwa pasy oraz pas awaryjny. Między nitkami jest osiem przejść ewakuacyjnych oraz jeden przejazd awaryjny.

W eksploatacji tunelu najważniejsze jest bezpieczeństwo

Przygotowując się do otwarcia przeprowadzono ćwiczenia służb ratowniczych. Zaaranżowano m.in. karambol, w wyniku którego kilkanaście osób odniosło obrażenia, a na jezdnię wylała się substancja niebezpieczna. Potem w podziemnym obiekcie pojawiła się straż pożarna, która sprawdzała systemy łączności.

Kluczowy dla funkcjonowania tego tunelu jest układ składający się z 21 systemów. Każdy z nich pełni istotną rolę, by tunel działał bezpiecznie i efektywnie zarówno w normalnych warunkach eksploatacyjnych, jak i w sytuacjach awaryjnych. Za całość odpowiada wyposażone w pełną automatykę centrum zarządzania. W pobliżu centrum jest miejsce do lądowania dla śmigłowców LPR.

To najdłuższy pozamiejski tunel drogowy w Polsce i najdłuższy wydrążony w skale przy użyciu NATM. Jednocześnie czwarty będący pod zarządem GDDKiA, po obiektach w Lalikach (S1; 678 m), między Naprawą a Skomielną-Białą (S7; 2085 m) oraz w Warszawie (S2; 2335 m). Warto podkreślić, iż za podwodny tunel (DK93) w Świnoujściu (140 m) odpowiada miasto, a GDDKiA pełniła rolę inwestora zastępczego.

Budowa odcinka S3 z dwoma tunelami oraz 67 innymi obiektami inżynieryjnymi pochłonęła 1,785 mld zł, z czego 928 mln zł stanowiło wsparcie unijne. Wykonawcą (formuła projektuj i buduj) było konsorcjum firm PORR (lider) i PORR Bau GmbH.

KOMENTARZE:

Dariusz Klimczak
minister infrastruktury

Wiele osób twierdzi, iż to najpiękniejsza „eska” w całej Polsce. To niewątpliwie bardzo piękna i bezpieczna droga. Mamy połączenie piękna natury, krajobrazów z pięknem roboty inżynierów, ponieważ na trasie jest aż 69 obiektów. Niepowtarzalny widok, ale przede wszystkim bardzo dobre warunki do ruchu. Każdy może poruszać się po tej drodze, ale ona służy także polskiej gospodarce, polskim przedsiębiorcom, by transport mógł odbywać się w sposób jak najszybszy, przy tym małoinwazyjny dla natury, przyjazny dla klimatu. Temu służą nowoczesne drogi. My swoją robotę wykonaliśmy, czekamy teraz na naszych braci Czechów. Chcielibyśmy, aby kontynuacja tej drogi miała miejsce po ich stronie.

Paweł Gancarz
marszałek województwa dolnośląskiego

Droga S3 to bardzo ważne połącznie dla Dolnego Śląska, stanowi „dopływ tlenu” dla południa województwa, tej naszej biednej części. Jej realizacja nie byłaby możliwa, gdyby nie wydatny udział środków europejskich. To widoczny, namacalny efekt naszego uczestnictwa w strukturach europejskich. Wielu z nas pamięta jeszcze podróże nad polskie morze, czasem ośmio- czy dziesięciogodzinne przez wszystkie miasta, miasteczka kraju. Dziś wsiadamy na granicy Dolnego Śląska oraz Polski i za cztery godziny jesteśmy nad Bałtykiem. Przed nami budowa S8, rozbudowa A4, trasa S5 – to również te ważne elementy, które pobudzą południe Dolnego Śląska.