4 godzin temu
Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowuje zmiany w prawie, które podniosą maksymalną grzywnę za wykroczenia przeciwpożarowe aż sześciokrotnie – z obecnych 5 tysięcy do astronomicznych 30 tysięcy złotych. Katastrofalny pożar w Biebrzańskim Parku Narodowym stał się motywatorem do wprowadzenia kar, które mogą zrewolucjonizować życie wielu Polaków.
Fot. Warszawa w Pigułce
Biebrzański dramat jako punkt zwrotny w polityce rządu
Katastrofalny pożar w Biebrzańskim Parku Narodowym stał się punktem zwrotnym w rządowej polityce wobec zagrożeń pożarowych na polskich terenach zielonych. Żywioł pochłonął blisko 450 hektarów cennych terenów przyrodniczych, a wstępne straty finansowe oszacowano na 10 milionów złotych. Jednak prawdziwe szkody w tamtejszych unikalnych ekosystemach są niepowetowane i nie dają się wycenić w kategoriach ekonomicznych.
Według Ministerstwa Sprawiedliwości, które przygotowało rewolucyjny projekt zmian w polskim prawie wykroczeń, głównym celem nowych przepisów jest definitywne położenie kresu bezkarności osób odpowiedzialnych za spowodowanie zagrożenia pożarowego. Nowe regulacje dotyczyć będą zarówno działań celowych, jak i tych wynikających z rażącego niedbalstwa właścicieli nieruchomości, którzy lekceważą podstawowe zasady bezpieczeństwa przeciwpożarowego.
Dramatyczne wydarzenia w Biebrzańskim Parku Narodowym pokazały w sposób niezbity, jak gwałtownie pozornie niewielkie zaniedbanie może prowadzić do katastrofy ekologicznej o gigantycznych rozmiarach. Władze zdecydowały, iż dotychczasowe przepisy są całkowicie nieadekwatne do realnej skali zagrożenia, z jakim mierzy się Polska w dobie zmian klimatycznych i nasilających się susz.
Rewolucyjny skok kar finansowych o 600 procent
Projektowane przez resort sprawiedliwości zmiany przewidują radykalne i bezprecedensowe podniesienie górnej granicy grzywny za wykroczenia związane z nieodpowiedzialnym obchodzeniem się z ogniem. Obecny limit 5 tysięcy złotych zostanie zwiększony do astronomicznych 30 tysięcy złotych, co oznacza sześciokrotny wzrost maksymalnej kary finansowej – największy w historii polskiego prawa wykroczeń.
Surowsze sankcje objąć mają szeroki katalog działań, które w tej chwili są powszechnie praktykowane przez właścicieli działek i posesji. Chodzi między innymi o wypalanie traw, rozniecanie ognia w lasach, na łąkach i torfowiskach, palenie tytoniu poza wyznaczonymi do tego miejscami, a także popularne wśród Polaków spalanie liści i innych odpadów roślinnych na własnych posesjach.
Szczególnie surowo karane będzie spalanie jakiejkolwiek roślinności w odległości mniejszej niż 100 metrów od zabudowań, lasów czy innych terenów o podobnym charakterze. Nowe przepisy wprowadzają również bezwzględną odpowiedzialność za nieostrożne obchodzenie się z ogniem oraz brak odpowiedniego nadzoru nad miejscami wypalania. Oznacza to w praktyce, iż właściciele działek nie będą już mogli skutecznie tłumaczyć się brakiem kontroli nad rozprzestrzenianiem się ognia.
Koniec epoki symbolicznych kar za zagrożenia pożarowe
Ministerstwo Sprawiedliwości planuje również fundamentalne zmiany w katalogu dostępnych kar za wykroczenia przeciwpożarowe, eliminując najłagodniejsze dotychczas sankcje. Z obecnego systemu zniknie całkowicie najłagodniejsza kara w postaci zwykłej nagany, a w zamian zostanie wprowadzona znacznie bardziej dotkliwa kara ograniczenia wolności.
Oznacza to w praktyce, iż każde wykroczenie związane z nieodpowiedzialnym obchodzeniem się z ogniem będzie automatycznie zagrożone jednolitą i znacznie bardziej dotkliwą karą. Sprawcy będą mogli zostać ukarani aresztem do 30 dni, ograniczeniem wolności albo grzywną sięgającą 30 tysięcy złotych, ale nie otrzymają już żadnej symbolicznej nagany, która w tej chwili często była jedyną konsekwencją ich działań.
Te same zaostrzone kary będą grozić osobom, które w jakikolwiek sposób nie dopełniły obowiązków w zakresie zapewnienia odpowiednich warunków ochrony przeciwpożarowej na swoich obiektach lub terenach. Nowe przepisy obejmą również sytuacje, gdy wypalanie utrudnia ruch drogowy, zagraża bezpieczeństwu publicznemu lub stwarza inne rodzaje zagrożeń dla otoczenia.
Susza potęguje zagrożenie pożarowe w całej Polsce
Wprowadzane radykalne zmiany w polskim prawie są bezpośrednią odpowiedzią na dramatycznie rosnące zagrożenie pożarowe w Polsce, które dodatkowo potęguje trwająca od miesięcy susza hydrologiczna. Rekordowo suche warunki pogodowe sprawiają, iż choćby pozornie niewielkie zaniedbania mogą błyskawicznie prowadzić do rozległych pożarów, niszczących cenne ekosystemy, infrastrukturę i zagrażających życiu ludzi.
Według szczegółowych rządowych analiz sytuacji, liczba pożarów w Polsce systematycznie rośnie z roku na rok, a ich niszczycielskie skutki stają się coraz bardziej dotkliwe zarówno dla środowiska naturalnego, jak i dla krajowej gospodarki. Władze oficjalnie uznały, iż dotychczasowy, relatywnie łagodny system kar nie odstraszał skutecznie od niebezpiecznych zachowań i wymagał natychmiastowej, radykalnej reformy.
Szczególnie zagrożone działaniami człowieka są unikalne tereny torfowiskowe, które w przypadku zapalenia mogą płonąć nieprzerwanie przez długie miesiące, uwalniając do atmosfery ogromne ilości dwutlenku węgla i bezpowrotnie niszcząc unikalne siedliska przyrodnicze. Dlatego nowe przepisy szczególnie surowo traktują wszelkie działania podejmowane w pobliżu takich ekologicznie wrażliwych obszarów.
Miliony właścicieli działek muszą zmienić przyzwyczajenia
Projektowane przez resort sprawiedliwości zmiany w prawie wymuszą na właścicielach prywatnych działek i posesji radykalną zmianę dotychczasowych, wieloletnich nawyków związanych z sezonowym zagospodarowaniem odpadów roślinnych. Popularne wśród Polaków od dziesięcioleci spalanie jesiennych liści czy wiosenne wypalanie suchych traw stanie się działaniem niosącym ze sobą ogromne, nieakceptowalne ryzyko finansowe.
Wysokość potencjalnych grzywien, które mogą wynosić choćby 30 tysięcy złotych, z pewnością zmusi właścicieli nieruchomości do pilnego inwestowania w alternatywne, bezpieczne metody utylizacji odpadów zielonych. Chodzi między innymi o kompostowanie, użycie rozdrabniarek do gałęzi czy systematyczny wywóz do profesjonalnych punktów zbiórki odpadów biodegradowalnych. Koszt takich ekologicznych rozwiązań będzie znacznie niższy niż realne ryzyko zapłacenia astronomicznej kary.
Szczególnie ostrożni i odpowiedzialni będą musieli być mieszkańcy terenów położonych w bezpośrednim pobliżu lasów, łąk, rezerwatów czy torfowisk, gdzie choćby pozornie drobne zaniedbanie może skutkować nie tylko wysoką grzywną, ale również poważną odpowiedzialnością cywilną i karną za ewentualne ogromne szkody wyrządzone przez niekontrolowanie rozprzestrzeniający się ogień.
Harmonogram wejścia w życie nowych przepisów
Przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości ambitny projekt nowelizacji Kodeksu wykroczeń oraz Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia oczekuje w tej chwili na kluczową decyzję o wpisaniu do oficjalnego wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Jest to kolejny, niezbędny etap w długiej i skomplikowanej procedurze legislacyjnej.
Po formalnym wpisaniu projektu do wykazu prac rządu będzie on musiał przejść przez standardową, wielomiesięczną procedurę obowiązkowych konsultacji społecznych, szczegółowego opiniowania przez różne instytucje i organizacje oraz ostatecznego rozpatrzenia przez obie izby polskiego parlamentu. Cały proces legislacyjny może realnie potrwać od kilku do kilkunastu miesięcy, ale władze już teraz sygnalizują, iż traktują całą sprawę jako absolutny priorytet rządowy.
Właściciele działek i posesji powinni już dziś poważnie przygotować się na nowe, znacznie bardziej restrykcyjne realia prawne i pilnie rozważyć fundamentalną zmianę dotychczasowych sposobów postępowania z odpadami roślinnymi. Ignorowanie nadchodzących zmian lub lekceważenie ich powagi może w przyszłości kosztować ich naprawdę bardzo drogo.
Wysokie kary jako ostatnia deska ratunku dla polskiej przyrody
Radykalne zaostrzenie kar za wykroczenia przeciwpożarowe stanowi najważniejszy element znacznie szerszej, kompleksowej strategii rządu mającej na celu skuteczną ochronę polski przed pożarami. Władze wprost argumentują, iż dotychczasowe, łagodne metody edukacyjne i prewencyjne nie przyniosły oczekiwanych, wymiernych rezultatów w skali kraju.
Astronomicznie wysokie grzywny mają stanowić skuteczny środek definitywnie odstraszający od wszelkich niebezpiecznych zachowań, szczególnie w obliczu dramatycznie zmieniających się warunków klimatycznych, które systematycznie zwiększają ryzyko powstania i rozprzestrzeniania się pożarów. Rząd stawia na sprawdzoną zasadę, iż uzasadniony strach przed surowymi konsekwencjami finansowymi będzie znacznie silniejszym motywatorem niż dotychczasowa, faktyczna bezkarność.
Pozostaje fundamentalne pytanie, czy wprowadzenie drastycznych kar rzeczywiście zmieni utrwalone zachowania niektórych obywateli. Rzeczywistą skuteczność nowych, rewolucyjnych przepisów będzie można obiektywnie ocenić dopiero po ich oficjalnym wejściu w życie i pierwszych miesiącach stosowania.
